Jakie jest znaczenie kliniczne przewlekle utrzymującego się niskiego ciśnienia krwi? Jakie są objawy hipotonii? Czy stan ten obciążony jest złym rokowaniem, a może ma pozytywny wpływ na zdrowie?
Patofizjologia niskiego ciśnienia krwi
Odnośnie mechanizmów i znaczenia klinicznego niskiego ciśnienia krwi nadal istnieją rozbieżności. Przewlekle występujące niskie ciśnienie jest stanem względnie mało poznanym i nie ma zbyt wielu badań mogących rozstrzygnąć liczne wątpliwości. Niskie ciśnienie krwi jest często spotykane w praktyce klinicznej. Doświadczający tego stanu pacjenci często zgłaszają duże zaniepokojenie swoimi objawami.
Niskie ciśnienie krwi towarzyszy wielu schorzeniom. Jest objawem niewydolności przysadki mózgowej i kory nadnerczy. Zaburzenie wiązane jest także z chorobami neurodegeneracyjnymi, jak Alzheimer oraz z ciężką postacią depresji. U podłoża niskiego ciśnienia krwi mogą leżeć również zaburzenia mechanizmów regulujących ciśnienie tętnicze oraz działanie części leków hipotensyjnych.
Rodzajem niskiego ciśnienia krwi jest hipotonia ortostatyczna, czyli nagły spadek ciśnienia wywołany szybką zmianą pozycji ciała, z leżącej na stojącą.
Największe wątpliwości kliniczne związane są z hipotonią, której geneza nie jest znana. Jest to tzw. hipotonia samoistna i nie ma zgody, co do tego czy jest to stan chorobowy, czy wymaga on leczenia. Hipotonia samoistna rozpoznawana jest, gdy wartość ciśnienia skurczowego utrzymuje się poniżej 110 mm Hg u mężczyzn i 100 km Hg u kobiet, a ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mm Hg u obu płci. Badania wskazują, że niskie ciśnienie krwi częściej występuje u osób w okresie dojrzewania, u osób starszych oraz u szczupłych i wysokich kobiet.
Objawy niskiego ciśnienia krwi
Osoby z nikim ciśnieniem krwi najczęściej uskarżają się na:
- nadmierną męczliwość,
- zaburzenia koncentracji,
- zaburzenia równowagi,
- odczucie chłodu, szczególnie w obrębie kończyn,
- zawroty głowy,
- szum w uszach,
- zaburzenia snu,
- obniżony nastrój,
- stany lękowe.
Ryzyko związane z niskim ciśnieniem krwi
Współcześnie przeważa opinia, że hipotonia samoistna nie jest stanem negatywnym i dla układu krążenia jest lepszym rokowaniem niż nadciśnienie tętnicze. Pogląd ten potwierdzony został w badaniach epidemiologicznych, potwierdzających mniejsze ryzyko chorób układu krwionośnego.
Hipotonia ortostatyczna jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty świadomości. Ten rodzaj niskiego ciśnienia krwi nie tylko niekorzystnie wpływa na jakość życia, ale dwukrotnie zwiększa ryzyko zgonu u osób po 70 roku życia. Jest to ważny czynnik prognostyczny i ocenianie ciśnienia krwi po pionizacji powinno być jednym z podstawowych elementów diagnostyki kardiologicznej. Również pacjenci, u których zaobserwowano spadek ciśnienia krwi w nocy, mają większą skłonność do incydentów niedokrwiennych.