Witamina B12 jest niezbędnym składnikiem odżywczym o kluczowym znaczeniu dla metabolizmu człowieka. Od jej obecności w pokarmach uzależnione jest prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, krwionośnego i trawiennego. Niedobory witaminy B12 nie są rzadkim zjawiskiem, szczególnie często występują u osób stosujących dietę eliminacyjną.
Objawy niedoboru witaminy B12
Niedobory witaminy B12 najczęściej dotykają wegetarian, wegan i osoby starsze. Nawet 90% populacji wegan może cierpieć z powodu niedoborów tego związku. Wyróżnia się trzy główne przyczyny powstawania deficytu witaminy B12: niedobór spowodowany dietą (wegańską i wegetariańską), anemia złośliwa i zaburzenia wchłaniania, powstające na skutek nieprawidłowej pracy układu pokarmowego.
Najczęstsze symptomy niedoboru witaminy B12:
- objawy natury psychicznej (nieustające zmęczenie, obniżenie samopoczucia, drażliwość, depresja),
- objawy neurologiczne (ból głowy, obniżenie zdolność poznawczych, zaburzenia koncentracji, utrata równowagi, zaburzenia słuchu, uczucie mrowienia kończyn),
- anemia,
- zaburzenia wzroku,
- kołatanie serca,
- duszności,
- spadek masy ciała,
- zaburzenia apetytu,
- bladość powłok skórnych i błon śluzowych,
- zaburzenia pracy układu rozrodczego.
Źródła witaminy B12
Witamina B12 przyswajana jest wraz z pożywieniem, dlatego tak istotna jest właściwie zbilansowana dieta lub, przypadku wegan i wegetarian, regularna suplementacja. Najobficiej witamina B12 występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego, przede wszystkim w wątróbce. Bardzo dobrym źródłem jest tuńczyk, niektóre owoce morza, łosoś i wołowina. Spośród wegańskich produktów dużą zawartością witaminy B12, wyróżniają się drożdże. Wegetarianie mogą znaleźć ten związek w mleku, serach i jajkach.
Rola witaminy B12
Naturalnie witamina B12 występuje w postaci metylokobalaminy i deoksyadenozylokobalaminy. Pierwszą forma znajduje się głównie w surowicy krwi, a druga w hepatocytach, erytrocytach i komórkach nerek. Rola witaminy B12 w organizmie człowieka jest równie złożona, co jej struktura chemiczna.
Witamina B12 bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek i innych elementów morfotycznych krwi. Jest niezbędna w procesie syntezy kwasów nukleinowych.
Witamina B12 jest nieodzowna dla zdrowia układu nerwowego. Wspomaga regenerację neuronów i nerwów. Buduje otoczkę mielinową i uczestniczy w syntezie neuroprzekaźników.
Witamina B12 reguluje metabolizm energetyczny organizmu i prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego człowieka. Uczestniczy w szlakach metabolicznych białek, lipidów i węglowodanów.
Znaczne niedobory witaminy B12 mogą pojawić się podczas ciąży. Rozwijający się płód wykazuje duże zapotrzebowanie na ten związek. Nieprawidłowa dieta osoby ciężarnej, zbyt uboga w produkty zawierające witaminę B12, może skutkować m.in.: stanem przedrzucawkowym, anemią megaloblastyczną, wadami cewy nerwowej i degeneracją układu nerwowego płodu.