Główne założenia Rozporządzenia (UE) 2023/1230
Rozporządzenie 2023/1230 ma na celu:
- Zapewnienie wyższego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób (także w kontekście nowych technologii, automatyzacji i cyfryzacji).
- Ujednolicenie wymagań we wszystkich państwach członkowskich UE, tak by sprzęt spoza Unii spełniał identyczne standardy jak maszyny produkowane na terenie Wspólnoty.
- Zastąpienie Dyrektywy 2006/42/WE – kluczowa data to 14 stycznia 2027 r., kiedy poprzednie regulacje przestaną obowiązywać w zakresie objętym Rozporządzeniem.
W praktyce importer zyskuje wyraźnie określone zadania, dotychczas kojarzone głównie z producentem. Musi sprawdzić zgodność produktów, odpowiednio je oznaczyć, przechowywać dokumentację i – w razie niezgodności – podjąć działania naprawcze.
Kim jest importer w myśl nowego Rozporządzenia?
Za importera (art. 3 pkt 20 Rozporządzenia) uznaje się każdą osobę prawną lub fizyczną z siedzibą w UE, która sprowadza na obszar Unii produkty (maszyny, produkty powiązane, maszyny nieukończone) z państw trzecich w celu dalszej dystrybucji lub użytkowania.
- Wprowadzenie na rynek oznacza tu faktyczne „udostępnienie” maszyn – zarówno w obrocie handlowym, jak i nieodpłatnie.
Obowiązki importera – najważniejsze punkty
1. Weryfikacja zgodności i dokumentów
- Sprawdzenie procedury oceny zgodności – importer nie może dopuścić do obrotu maszyny, co do której ma wątpliwości, czy producent rzeczywiście przeprowadził wszystkie wymagane testy i wystawił deklarację zgodności UE.
- Kontrola oznakowania CE i dokumentacji – urządzenie musi być oznakowane w sposób zgodny z Rozporządzeniem, a instrukcje obsługi powinny być dostępne w wymaganym języku.
2. Umieszczenie danych importera
- Każda maszyna powinna zawierać dane kontaktowe importera (nazwa, adres, e-mail/strona internetowa). Jeśli nie jest to możliwe na samym urządzeniu, informacje można podać na opakowaniu lub w towarzyszącej dokumentacji.
3. Przechowywanie dokumentacji przez 10 lat
- Importer przechowuje deklarację zgodności UE i ewentualnie współpracuje z producentem w zakresie wglądu w dokumentację techniczną (w tym kod źródłowy, jeśli dotyczy to bezpieczeństwa).
- W razie kontroli organów nadzoru musi udostępnić stosowne dokumenty.
4. Zapewnienie właściwych warunków transportu i przechowywania
- Podczas organizacji transportu czy magazynowania importer nie może dopuścić, by maszyny straciły swą zgodność z przepisami (np. poprzez uszkodzenia wpływające na bezpieczeństwo).
5. Działania naprawcze i natychmiastowe reagowanie
- Jeśli importer stwierdzi niezgodność lub zagrożenie, powinien wstrzymać wprowadzanie produktu do obrotu i poinformować organy nadzoru.
- W skrajnych przypadkach to na importerze spoczywa obowiązek wycofania maszyn z rynku czy odzyskania ich od dystrybutorów.
6. Uwaga na „istotne modyfikacje”
- Gdy importer maszyn dokonuje zmian w urządzeniu i wpływa to na aspekty bezpieczeństwa (tzw. istotna modyfikacja), może zostać potraktowany jak producent – przejmując pełen zakres odpowiedzialności oraz konieczność przeprowadzenia nowej oceny zgodności.
Terminy i sankcje
- 14 stycznia 2027 r. – od tego dnia Rozporządzenie (UE) 2023/1230 w pełni zastąpi Dyrektywę 2006/42/WE.
- Sankcje za naruszenia zależą od przepisów krajowych w poszczególnych państwach członkowskich, lecz obejmują kary finansowe, konfiskatę towaru, a nawet odpowiedzialność karną w razie poważnego zagrożenia bezpieczeństwa.
Importer maszyn – dlaczego warto się przygotować już teraz?
- Zarządzanie ryzykiem – weryfikując rzetelnie dokumentację i prowadząc własne kontrole, importer unika kosztownych wpadek (wycofanie z obrotu, odszkodowania).
- Wzrost zaufania i reputacji – kontrahenci doceniają solidnych partnerów, którzy potrafią zagwarantować zgodność sprowadzanych maszyn z unijnym prawem.
- Przewaga rynkowa – wypełniając jasno sprecyzowane obowiązki, importer może lepiej planować łańcuch dostaw i minimalizować ryzyko problemów z organami nadzoru.
Nowe Rozporządzenie (UE) 2023/1230 znacznie precyzuje rolę importera maszyn: od prostego pośrednika staje się on kluczowym ogniwem w zapewnianiu bezpieczeństwa i zgodności sprowadzanych urządzeń. Konieczne jest sprawdzenie, czy producent faktycznie przeprowadził ocenę zgodności, oznaczył maszynę znakiem CE i dostarczył poprawną dokumentację. W razie niezgodności czy błędnych instrukcji to właśnie importer może ponieść odpowiedzialność – zarówno finansową, jak i prawną.
W praktyce oznacza to, że każdy importer powinien już teraz dostosować swoje procedury kontroli, gromadzenia dokumentów i tłumaczeń instrukcji, tak by bez obaw udostępniać maszyny w UE nawet po 2027 roku. Ci, którzy podejdą do tematu kompleksowo i z wyprzedzeniem, nie tylko unikną sankcji, ale także zbudują silniejszą pozycję na rynku, zyskując opinię wiarygodnego partnera w międzynarodowym obrocie maszynami.